İstanbul Tarihine Önemli Bir Katkı “Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi”

Kitap Tanıtımı 5 Eylül 2016 09:42

İstanbul Tarihine Önemli Bir Katkı “Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi”

Antik Çağdan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi isimli 10 ciltlik eser okuyucusu ile buluştu.

İstanbul, bir dünya başkenti ve medeniyet merkezi olarak mutlaka gezilmesi görülmesi gereken şehirler listesinin başında yer alır. Siyasi, ekonomik, kültürel, stratejik ve dinî bakımlardan tarihe damgasını vuran nadir şehirler vardır yeryüzünde ve şüphesiz şehirlerin sultanı olarak tanımlanan İstanbul bu özelliklere sahip kentlerin en başındadır.

Yaşadığımız ya da gezdiğimiz bir şehrin tarihine dair derinlikli bilgiye sahip olmak ise bu konuya dair güvenilir ve objektif temel başvuru kaynaklarına ulaşmakla mümkündür. Şehirlerin sadece kuru bir siyasi tarih veya sosyal tarihi yerine ticari, kültürel, dinî, edebî, siyasi, iktisadi, ilmî ve toplumsal zenginliklerinin bilinmesi ve dünya tarihindeki yerinin gereği gibi anlatılması önem arz eder.

Geçtiğimiz aylarda yayımlanan Büyük İstanbul Tarihi ya da tam bibliyografik künyesi ile Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi adlı 10 ciltlik eser, kadim şehir İstanbul’un tüm tarihi dönemlerini ele almasıyla alanındaki en hacimli ve kapsamlı çalışma olma özelliğine sahip. Uzun süredir üzerinde çalışılan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile İslâm Araştırmaları Merkezi’nin oluşturduğu kurullarla ortak bir proje olarak ortaya konulan ve İstanbul’un tarihinin anlatıldığı bu eser hazırlanırken tematik bir yaklaşımla hareket edilmiş ve konular makaleler hâlinde kaleme alınmıştır.

Ana makalelerde yeterince üzerinde durulamayan konuların daha iyi anlaşılmasını sağlayacak detaylar ise çerçeve ve derkenar yazılarla derinlikli olarak incelenmiştir. Temaların kendi içindeki kronolojilerinin oluşturulmasında şehrin kimliğini belirleyen ve tarihi akışında dönüm noktasını oluşturan Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri esas alınmıştır. Her tema kendi içindeki süreklilikler ve değişimler dikkate alınarak dönemlendirilmiş, Antik çağlar, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri mutlak kopuşlar olarak değil birbirini takip eden evreler olarak değerlendirilmiştir.

İstanbul tarihine dair çalışmalara bilgi, yöntem ve içerik olarak kaynaklık edeceği şüphesiz olan bu eserin Türkiye’de ve yurt dışında verilen İstanbul derslerinde kullanılabilecek bir kaynak olacağı da düşünülüp dil ve üslup açısından akıcı ve güçlü bir ifadeye sahip olmasına özen gösterildiği görülmektedir. Eseri diğer şehir tarihlerinden ayıran hususiyetlerin başında 300 yakın geniş yazar kadrosu, uluslararası akademik katkılar, görsel materyal zenginliği ve hacmi gelmektedir. İçerik, tasarım ve baskı materyali itibariyle birbirini tamamlayan ve destekleyen bu çalışma aynı zamanda şehirlerin uzun tarihlerini yazmada her açıdan bir model önerisi de sunma iddiasındadır.

Eserin proje yöneticisi Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın ve editör Dr. Çoşkun Yılmaz daha evvel yine bir İSAM projesi olarak 40 cilt olarak yayımladıkları İstanbul Kadı Sicilleri neşrindeki başarılı ekip çalışmalarına yeni bir eser daha kazandırdılar. Büyükşehir Belediyesi ise şehrin tarihine dair böyle muhtevalı bir eserin neşrine verdiği destekle sosyal belediyecilik alanında yaptığı faaliyetlerine bir yenisini daha eklemiş oldu.

Reşat Ekrem Koçu’nun yıllar evvel çıkarmaya çalıştığı ama maddi imkansızlıklar sebebiyle tamamlayamadığı en önemli referans eserler arasında bulunan İstanbul Ansiklopedisi’ni tamamlayıcı nitelikte olan Büyük İstanbul Tarihi adlı bu eser İstanbul tarihine dair çalışan araştırmacıların önemli başvuru kaynaklarından biri olarak kütüphane raflarındaki saygın yerini alacaktır.

Büyük İstanbul Tarihi adlı eserin neşri vesilesiyle zengin koleksiyonu ve araştırmacılara sunduğu kaliteli hizmetle Türkiye’nin en iyi ve profesyonel kütüphanesine sahip olan ve aynı zamanda yayıncılık, eğitim gibi kültürel faaliyetleriyle de önemli hizmetlere imza atan Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi’nin (İSAM) bu tür hizmetlerinin her türlü takdirin üzerinde olduğunu ifade etmek gerekir.

Araştırmacıların eser hakkında daha fazla malumat sahibi olmalarını sağlamak amacıyla söz konusu 10 ciltlik eserde yer alan makalelerin tam listesi Ek olarak aşağıda verilmiştir.

Mehmet KORKMAZ