Tarihçi İdris-i Bitlisi Vefatının 490. Yıldönümünde Anıldı.

Anma programı 14 Kasım 2010 Pazar Günü saat 14:00’te Eyüb Sultan Mihrişah Valide Sultan Sıbyan Mektebi Konferans Salonu’nda başladı. Programda açılış konuşmasını Sıbyan Mektebi sorumlusu Dr. Mehmed Emin yaptı. Dr. Mehmed Emin konuşmasında: ”- Önderimiz, Rehberimiz, Müjdecimiz Peygamber Efendimiz’in ev sahipliğini yapmış Eyüb Sultan Hazretlerini biz İstanbullular olarak misafir ediyoruz, Eyüb Sultan Hz’nin ayak ucunda misafiriz, bizlere bundan daha büyük şeref olabilir mi? Bu mekanda halkımıza uzman eğitimciler tarafından, ücretsiz kültür dersleri, dil kursları verilmektedir. Tarihle alakalı böyle manalı bir programa ev sahipliği yapmakla çok memnun olduk. Tarihimize ve kültürümüze bu tip faaliyetlerle hizmet etmemiz gerekmektedir.” dedi.

Tarihine Sahip Çıkanlar Platformu Başkanı İbrahim Akkurt ise yaptığı selamlama konuşmasında:”-Tarih sahasında ilmi çalışmalar yaparak, Tarihi şahsiyetleri anma programları düzenleyerek, milletimizin Tarih konusunda bilinçlenmesi için gayret gösteriyoruz. Bugün de bu programlardan birisini icra ediyoruz. Bizleri kırmayıp programımızı teşrif eden Prof. Dr. Abdülkadir Özcan, Dr. Mehmed Emin ve Süleyman Zeki Bağlan hocamız başta olmak üzere katılan tüm herkese en kalbi teşekkürlerimizi sunuyorum. Akkurt, Prof. Dr. Halil İnalcık’ın “Pierre Loti Tepesi değil İdris Köşkü Tepesi” isimli makalesinden kısa bir paragraf okudu. Programlarımız ve çalışmalarımız devam edecektir” diyerek konuşmasına son verdi.” Programda daha sonra Lise Talebesi olan Bünyamin Koç, Milli Şairimiz Mehmed Akif Ersoy’un İslam Kardeşliği ile alakalı olarak kaleme almış olduğu “Hani Milliyetin İslam idi…” isimli şiiri seslendirdi.

Açılış ve selamlama konuşmalarının ardından Prof. Dr. Abdülkadir Özcan, İdris-i Bitlisi’nin Hayatını, Eserlerini, Siyasi Kişiliğini anlatan konferansını verdi.

Konuşmadan öne çıkan bazı başlıklar;

·         “Heşt Bihişt” isimli eser 8 cennet anlamına gelmektedir. Bu ilk 8 Osmanlı padişahı dönemini anlatmaktadır.

·         İdris-i Bitlisi’nin doğum yeri olarak Bitlis şehri söylenmekteydi. Lakin son zamanlarda yapılan çalışmalarda doğum yerinin Rey şehri olduğu görülmektedir.

·         İdris-i Bitlisi, eserlerinde kullandığı üslupla Osmanlı Tarih yazıcılığında bir ekol olmuş, kendisinden sonra gelen tarihçileri etkilemiştir.

·         İdris-i Bitlisi, Bitlis asıllı olmayıp İran’ın tarihi şehirlerinden Rey yakınlarında doğduğu küçük yaşlarda babası Hüsameddin Ali’yle önce Tebriz’e daha sonra Bitlis’e gelmiştir.

·         Akkoyunlu Devleti’nde bir süre devlet adamı olarak bulunan İdris-i Bitlisi daha sonra II. Bayezid’in çağrısı üzerine İstanbul’a gelmiş ve padişahın isteği üzerine Osmanlı tarihini yazmaya başlamıştır. Farsça olarak kaleme alınan İdris-i Bitlisi’nin yedi bölüm olarak hazırladığı “Heşt Biheşt” adlı eserinin Osmanlı döneminde yazılmış ilk Osmanlı tarihtir, eserin farsça yazılmış, ilk Türkçe Osmanlı Tarihi ise İbni Kemal tarafından yazılmıştır.

·         Şahkulu isyanının çıkması sonucu Mekke’ye giden İdris-i Bitlisi, Yavuz Sultan Selim’in padişah olması üzerine tekrar İstanbul’a gelmiştir ve Eyüp semtinde vefat etmiştir. Şimdilerde “Piyer Loti Tepesi” olarak bilinen yerin Osmanlı dönemindeki adının “İdris-i Bitlisi Köşkü” olarak bilindiğini ve Osmanlı kaynaklarında bu şekilde geçtiğini söyleyen Özcan Cumhuriyet döneminde bu ismin değiştirilerek “Piyer Loti Tepesi” dendiğini söyledi. Dünyanın en önemli Osmanlı tarihçilerinden kabul edilen Prof. Dr. Halil İnalcık’ın da aynı fikirde olduğunu söyleyen Özcan, tarihi yerlerin isimlerinin değiştirilmesinin de hatalı olduğunu sözlerine ekledi.

·         Bazı tarihçiler tarafından dile getirilen İdris-i Bitlisi’nin Türk ya da Kürt olup olmamasının önemli olmadığını yaptığı hizmetlerin ve bıraktığı eserlerin daha önemlidir.

·         İdris-i Bitlis-i, Osmanlı tarihinde ilk kez İslam birliğini savunmuş ve Müslüman devletlerin birbirleriyle savaşmak yerine hilafet etrafında toplanmaları gerektiğini belirtmiş. Yavuz’un uyguladığı doğu politikasında da etkili olan İdris-i Bitlisi Anadolu’daki hakların kaynaşması ve birleşmesi yönünde çalışmalarda bulunmuştur.

·         İdiris-i Bitlisi Diyarbakır merkezli Acem ve Arap kazaskerliği görevlerinde bulunmuş, şiir ve hat yazısı ile de uğraşan çok yönlü bir devlet adamı ve alimdir.

Konferansın ardından katılımcılara Mihrişah Valide Sultan Sıbyan Mektebi sorumluları tarafından ikram yapıldı. Programın ikinci kısmında İdris-i Bitlisi’nin kabrine doğru yol alındı ve kabri başında da dualarla anıldı. Platform Başkan Yardımcısı Ahmet Melik Ünal’ın kabri başında yapmış olduğu Basın açıklamasında: “Yavuz Sultan Selim ve İdris-i Bitlisi’nin yaşadıkları dönemde İslam Birliği’nin teşekkülünde birlikte çalışmalarına değinerek, İdris-i Bitlisi’nin Yavuz Sultan Selim’e yazmış olduğu mektubu okudu.

Günümüzde çokça konuşulan Milli Birlik ve Beraberlik Projesi ancak içi İslam kardeşliği ve ümmet şuuru ile doldurulduğu zaman anlam kazanacaktır. Ayrıca İdris-i Bitlisi’nin kabrinin bulunduğu bu tepe tarih boyunca İdris Köşkü Tepesi olarak adlandırılmıştır. İslam Tarihinde önemli bir yere sahip olan Eyüb Sultan Hz’nin medfun bulunduğu bir semte, Pierre Loti isminde bir gayrimüslimin isminin verilmesi Tarihçilerin kutbu olan Prof. Dr. Halil İnalcık’ın tabiriyle bir hafifliktir, bir bilinçsizliktir. Bu mekanın bulunduğu semte yakışır bir isimle adlandırılmasını, bu doğrultuda çalışmaların yapılmasını talep ediyoruz” dedi.

İdris-i Bitlisi’nin kabrine Eyüb Sultan Mezarlığının içinden geçerek gidildi. Mekan-Tarih ilişkisinin en güzel şekilde yansıtıldığı programda Kültür Tarihçisi Süleyman Zeki Bağlan’ın güzergah üzerindeki mekanları eşsiz üslubuyla anlatması katılımcıların büyük bir beğenisini kazandı.